deneyde radyoaktif bozunma sonucu
uranyum ve
taryum elementinden çıkan alfa parçacıkları cimri okul kantincisinin kaşar peyniri inceliğindeki altın bir levhaya çarptırılır. levhanın içinden geçen parçacıkların nereye gittiğini saptamak için çevresine çinko levha çekilir.
böylece çarpan parçacıklar hangi yolu izlediğini belirli edeceklerdi.
rutherford'un tahminine göre parçacıklar %2 gibi bir sapmaya uğrayacaklardı. çünkü
dalton'un atom modeline göre geri çarpıp sekebilecekleri bir şey yoktu. elektron bunun için yaklaşık 8000 kat küçük ve 2x10^7 hızla giden bir momentuma pek karşı koyması muhtemel değil. bu hızla giden kamyonun futbol topuna çarpması gibiydi.
fakat deney aksini gösterdi. gönderilen parçacıklar kimi direk karşıya geçerken kimi ise yüksek açılarda saptı. kimisi ise çinkoda iz çıkartmadı. yani duvara çarpan top gibi geri sekti.
böylece atomun çekirdeğinde büyük bir şey olduğu keşfedildi. proton!
artı yüklü bu parçacıklar böylece keşfedilmiş oldu. ve atom modelinin temelleri bu model ile ortaya konuldu.
(bkz: ernest rutherford)